Interview met Terrakota in het Zuiderpershuis
Ook al maken ze zelf graag gewag van een kleine Portugese mestizo scene, voor de rest van de wereld blijft Terrakota tot nader order de enige echt belangrijke Portugese exponent in het genre. Flirtten de Lissabonezen op hun vorige releases nog vooral met de Afrikaanse cultuur, dan zijn het op World Massala vooral de Aziatische ritmes die in het "oor" springen. Na een gesmaakte set in het Zuiderpershuis namen we frontvrouw Romi Anauel en zanger/gitaris Junior nog even apart voor volgend gesprek.
Junior, het hele Terrakota-verhaal begon eigenlijk met een reis naar Burkina Faso. Hoe kwamen jullie precies in dat land terecht?
Junior (zang en elektrische gitaar): "We waren aanvankelijk naar Senegal vertrokken, maar daar waren we aan de praat geraakt met een oude man die ons aanraadde om naar Burkina Faso te trekken. Wij waren eigenlijk van plan om vanuit Senegal naar Ivoorkust te trekken, maar op advies van die oude man zijn we dan in Bobo-Dioulasso beland. Die stad licht echt centraal in West-Afrika en het is dan ook een kruispunt van culturen en invloeden. De Burkinabezen zijn heel modern in hun benadering van muziek - check bijvoorbeeld het werk van Baba Konate maar eens - en dat maakte het voor ons heel gemakkelijk om contacten te leggen."
Op dat moment was Terrakota nog een trio van drie mannen. Hoe is Romi bij het project betrokken geraakt?
Junior: "Bij onze terugkeer uit Afrika zaten we boordevol ideeën, maar om die ten uitvoer te kunnen brengen moesten we de band uitbreiden en dus een aantal extra muzikanten zien te vinden. Onze vorige drummer (Davide Rodrigues, red.) leerden we kennen in Zarabatana, een kraakpand in Queluz, een buitenwijk van Lissabon, waar wij altijd repeteerden. Francesco (Rebelo, red.), onze bassist, leerden we dan weer kennen door onze samenwerking met balafonist Kimi Diabate en hij stelde ons op zijn beurt weer voor aan Romi. Wij waren en zijn nogal gefocust op de Afrikaanse cultuur en de komst van Romi zorgde voor een meer soulvolle vibe in onze muziek."
Het soort muziek dat jullie spelen wordt meestal "musica mestiza" genoemd, een genre dat vooral in en rond Barcelona ontstond. Jullie zijn echter van Portugese afkomst, is er dan ook een mestizo scene in Lissabon?
Junior: "Ja, maar Ik denk niet dat je de mestizo scene in Lissabon kan vergelijken met die in Barcelona. Het mixen van verschillende stijlen werd in Portugal al toegepast in de muziek van voor de revolutie van 1974 (De Anjerrevolutie - Portugees: Revoluçào dos Gravos - was een links geïnspireerde militaire coup die begon op 25 april 1974 in Lissabon en Portugal vanuit een dictatoriaal regime naar de democratie leidde, red.), met artiesten als Fausto, Sérgio Godinho en José Afonso, die experimenteerden met Afrikaanse en Oosterse ritmes."
Romi Anauel (zang): "Bij de fado kwam dat eigenlijk nauwelijks voor, maar des te meer bij folkloristische genres als douro, trás-os-montes of alentejo, omdat die zich uitstekend leenden tot vermenging met andere stijlen."
Junior: "Een van de belangrijkste bands in de ontwikkeling van de Portugese mestizo muziek was Primitive Reason. Die band werd ergens begin jaren negentig opgericht en experimenteerde als eerste met een mix van ska, reggae, afro en funk. Het was een bonte verzameling van muzikanten uit alle windstreken en dat heeft ons zeker beïnvloed. Met bands als Kumpania Algazarra en Katharsis, kan je tegenwoordig van een kleine mestizo scene in Lissabon spreken en tegelijk zijn er bands als Deolinda en Oquestrada die heel nieuwe dingen met de fado doen."
Hoewel er dus geen duidelijke link is tussen Terrakota en Barcelona, is er nog altijd Marc (Planells, red.) die Catalaanse roots heeft. Hij is een echte Multi-instrumentalist en bespeelt onder andere de sitar. Was hij diegene de jullie liet kennismaken met de meer oosterse invloeden die op World Massala duidelijk te horen zijn?
Romi: "Toch niet, neen, want voor Marc de band kwam versterken werkten we ook al samen met een sitarspeler."
Voor de clip van World Massala gebruikten jullie beeldmateriaal opgenomen tijdens een reis in India. Wat was er eerst, de reis of het nummer?
Junior: "Marc kwam op de proppen met het ritme van dat nummer. Hij heeft al heel wat tijd in India gespendeerd en was er onder andere een jaar in de leer bij een Indische sitarmeester. Toen we het album aan het opnemen waren werden we uitgenodigd om te komen spelen op Ladakh Confluence (jaarlijks muziekfestival in Leh, hoofdstad van de Indische provincie Ladakh, red.). Voor ons was dat een ideale gelegenheid om wat beeldmateriaal te verzamelen en het is uit de beelden die we daar opgenomen hebben dat we ook de clip gedistilleerd hebben. Toen we die belden filmden was de song nog niet eens afgewerkt, want we hadden toen enkel nog maar het sitarritme en de reggae baslijn."
Zijn die Aziatische invloeden iets wat jullie in de toekomst nog verder gaan uitdiepen?
Junior: "We maken altijd gebruik van de indrukken die we opdoen tijdens onze reizen. In het verleden waren dat vooral Afrikaanse invloeden, deze keer Aziatische. We voelen ons nog steeds sterk verbonden met de Afrikaanse cultuur, maar Marc is een echte encyclopedie van de Azië, dus dat kan in de toekomst zeker een grotere rol gaan spelen. We hebben trouwens hopen materiaal mee teruggebracht uit India; dingen die we ginder opgenomen hebben, maar waar we nog niets mee gedaan hebben."
Humus Sapiens, jullie tweede album, werd opgenomen in de Xippi Studios van Youssou N’Dour.
Junior: "Dat was eigenlijk dankzij onze voormalige technicus, Dominique Borde. Hij was eerder al betrokken bij de opnames van enkele albums van Doudou N’Diaye Rose en kende ook Youssou N’Dour. Toen we het benodigde budget om het album op te nemen berekenden, bleek dat het niet eens duurder was om het in Dakar op te nemen en dus zijn we maar volop voor die optie gegaan."
Voor de clip van het nummer É Verdade? kregen jullie een Portugese MTV Award. De muziek van Terrakota lijkt me nu echter niet meteen MTV-materiaal, hoe stonden jullie tegenover die prijs?
Junior: "Als promotiestunt voor de band was het zeker niet slecht en het was vooral leuk om een nummer als É Verdade?, dat gaat over de manipulatie van de massa door de media, op een zender als MTV te zien. Voor ons was dat feit op zich al een morele overwinning. De prijs ging echter vooral nar het team dat de videoclip in elkaar gestoken heeft, een bedrijfje dat Droid-id heet. Nadat we die MTV Award gewonnen hadden, werd de clip ook nog vertoond tijdens Fantasporto, het Portugese festival van de fantastische en sciencefiction film."
Romi, ik vermoed dat je voor de tekst van Illegal, een nummer op 'World Massala', uit je eigen ervaringen hebt geput?
Romi: "Dat klopt, ja. Ik kwam al in Portugal terecht toen ik nog maar twee jaar oud was. Enkele jaren geleden werd mijn paspoort echter gestolen en omdat ik mijn identiteit niet langer kon bewijzen, werd ik plots een staatloze burger. Ik werd niet langer als Portugese beschouwd en ook in Angola kon ik niet terecht. Er zat niets anders op dan trachten te overleven in de illegaliteit. Ik kon zelfs niet eens meer bewijzen dat ik de moeder van mijn kinderen was en het was dan ook een zeer slopende en emotionele periode. Toen ik Illegal schreef wou ik er echt geen droevig nummer van maken; integendeel, het moest voor mij absoluut een nummer van hoop worden. Vreemd genoeg kreeg ik uiteindelijk mijn documenten terug amper een maand nadat ik het nummer geschreven had!"
Is de illegale immigratie in Portugal een even groot probleem als bijvoorbeeld in landen als Spanje of Italië?
Romi: "Dat denk ik wel, ja, maar misschien is het nog net iets gemakkelijker om in de illegaliteit te overleven in Portugal dan in Spanje, Italië of elders in Europa. In Portugal is er een grote Angolese gemeenschap omdat dat land een van Portugal’s ex-kolonies is. Voor mensen die afkomstig zijn uit die ex-kolonies is er een regularisatiemogelijkheid na een periode van zes jaar."
Nog een laatste vraag dan. Jullie spelen alweer een aantal concerten in België om jullie nieuwe album te promoten en met Benjamin Tollet hebben jullie ook een Belgische manager. Hoe zou je de band van Terrakota met dit land omschrijven?
Romi: "Ik denk dat we ondertussen wel een speciale band met dit land hebben opgebouwd en gedeeltelijk komt dat natuurlijk door het feit dat we met Benjamin in zee gegaan zijn. Hij is geweldig om mee samen te werken, geeft echt om de band en houdt van onze muziek. Jullie beseffen het misschien niet, maar België is een fantastische plek voor wie van wereldmuziek houdt. Tijdens de zomermaanden zijn er hier zowat overal wereldmuziekfestivals en de sfeer is er altijd geweldig."
Junior: "België mag dan een klein landje zijn, het biedt een heel scala aan wereldmuziekfestivals en dat maakt het voor ons als muzikanten de ideale plek om collega’s te ontmoeten en ideeën uit te wisselen. Andere Europese landen zouden daar nog een voorbeeld aan kunnen nemen!"
Junior (zang en elektrische gitaar): "We waren aanvankelijk naar Senegal vertrokken, maar daar waren we aan de praat geraakt met een oude man die ons aanraadde om naar Burkina Faso te trekken. Wij waren eigenlijk van plan om vanuit Senegal naar Ivoorkust te trekken, maar op advies van die oude man zijn we dan in Bobo-Dioulasso beland. Die stad licht echt centraal in West-Afrika en het is dan ook een kruispunt van culturen en invloeden. De Burkinabezen zijn heel modern in hun benadering van muziek - check bijvoorbeeld het werk van Baba Konate maar eens - en dat maakte het voor ons heel gemakkelijk om contacten te leggen."
Op dat moment was Terrakota nog een trio van drie mannen. Hoe is Romi bij het project betrokken geraakt?
Junior: "Bij onze terugkeer uit Afrika zaten we boordevol ideeën, maar om die ten uitvoer te kunnen brengen moesten we de band uitbreiden en dus een aantal extra muzikanten zien te vinden. Onze vorige drummer (Davide Rodrigues, red.) leerden we kennen in Zarabatana, een kraakpand in Queluz, een buitenwijk van Lissabon, waar wij altijd repeteerden. Francesco (Rebelo, red.), onze bassist, leerden we dan weer kennen door onze samenwerking met balafonist Kimi Diabate en hij stelde ons op zijn beurt weer voor aan Romi. Wij waren en zijn nogal gefocust op de Afrikaanse cultuur en de komst van Romi zorgde voor een meer soulvolle vibe in onze muziek."
Het soort muziek dat jullie spelen wordt meestal "musica mestiza" genoemd, een genre dat vooral in en rond Barcelona ontstond. Jullie zijn echter van Portugese afkomst, is er dan ook een mestizo scene in Lissabon?
Junior: "Ja, maar Ik denk niet dat je de mestizo scene in Lissabon kan vergelijken met die in Barcelona. Het mixen van verschillende stijlen werd in Portugal al toegepast in de muziek van voor de revolutie van 1974 (De Anjerrevolutie - Portugees: Revoluçào dos Gravos - was een links geïnspireerde militaire coup die begon op 25 april 1974 in Lissabon en Portugal vanuit een dictatoriaal regime naar de democratie leidde, red.), met artiesten als Fausto, Sérgio Godinho en José Afonso, die experimenteerden met Afrikaanse en Oosterse ritmes."
Romi Anauel (zang): "Bij de fado kwam dat eigenlijk nauwelijks voor, maar des te meer bij folkloristische genres als douro, trás-os-montes of alentejo, omdat die zich uitstekend leenden tot vermenging met andere stijlen."
Junior: "Een van de belangrijkste bands in de ontwikkeling van de Portugese mestizo muziek was Primitive Reason. Die band werd ergens begin jaren negentig opgericht en experimenteerde als eerste met een mix van ska, reggae, afro en funk. Het was een bonte verzameling van muzikanten uit alle windstreken en dat heeft ons zeker beïnvloed. Met bands als Kumpania Algazarra en Katharsis, kan je tegenwoordig van een kleine mestizo scene in Lissabon spreken en tegelijk zijn er bands als Deolinda en Oquestrada die heel nieuwe dingen met de fado doen."
Hoewel er dus geen duidelijke link is tussen Terrakota en Barcelona, is er nog altijd Marc (Planells, red.) die Catalaanse roots heeft. Hij is een echte Multi-instrumentalist en bespeelt onder andere de sitar. Was hij diegene de jullie liet kennismaken met de meer oosterse invloeden die op World Massala duidelijk te horen zijn?
Romi: "Toch niet, neen, want voor Marc de band kwam versterken werkten we ook al samen met een sitarspeler."
Voor de clip van World Massala gebruikten jullie beeldmateriaal opgenomen tijdens een reis in India. Wat was er eerst, de reis of het nummer?
Junior: "Marc kwam op de proppen met het ritme van dat nummer. Hij heeft al heel wat tijd in India gespendeerd en was er onder andere een jaar in de leer bij een Indische sitarmeester. Toen we het album aan het opnemen waren werden we uitgenodigd om te komen spelen op Ladakh Confluence (jaarlijks muziekfestival in Leh, hoofdstad van de Indische provincie Ladakh, red.). Voor ons was dat een ideale gelegenheid om wat beeldmateriaal te verzamelen en het is uit de beelden die we daar opgenomen hebben dat we ook de clip gedistilleerd hebben. Toen we die belden filmden was de song nog niet eens afgewerkt, want we hadden toen enkel nog maar het sitarritme en de reggae baslijn."
Zijn die Aziatische invloeden iets wat jullie in de toekomst nog verder gaan uitdiepen?
Junior: "We maken altijd gebruik van de indrukken die we opdoen tijdens onze reizen. In het verleden waren dat vooral Afrikaanse invloeden, deze keer Aziatische. We voelen ons nog steeds sterk verbonden met de Afrikaanse cultuur, maar Marc is een echte encyclopedie van de Azië, dus dat kan in de toekomst zeker een grotere rol gaan spelen. We hebben trouwens hopen materiaal mee teruggebracht uit India; dingen die we ginder opgenomen hebben, maar waar we nog niets mee gedaan hebben."
Humus Sapiens, jullie tweede album, werd opgenomen in de Xippi Studios van Youssou N’Dour.
Junior: "Dat was eigenlijk dankzij onze voormalige technicus, Dominique Borde. Hij was eerder al betrokken bij de opnames van enkele albums van Doudou N’Diaye Rose en kende ook Youssou N’Dour. Toen we het benodigde budget om het album op te nemen berekenden, bleek dat het niet eens duurder was om het in Dakar op te nemen en dus zijn we maar volop voor die optie gegaan."
Voor de clip van het nummer É Verdade? kregen jullie een Portugese MTV Award. De muziek van Terrakota lijkt me nu echter niet meteen MTV-materiaal, hoe stonden jullie tegenover die prijs?
Junior: "Als promotiestunt voor de band was het zeker niet slecht en het was vooral leuk om een nummer als É Verdade?, dat gaat over de manipulatie van de massa door de media, op een zender als MTV te zien. Voor ons was dat feit op zich al een morele overwinning. De prijs ging echter vooral nar het team dat de videoclip in elkaar gestoken heeft, een bedrijfje dat Droid-id heet. Nadat we die MTV Award gewonnen hadden, werd de clip ook nog vertoond tijdens Fantasporto, het Portugese festival van de fantastische en sciencefiction film."
Romi, ik vermoed dat je voor de tekst van Illegal, een nummer op 'World Massala', uit je eigen ervaringen hebt geput?
Romi: "Dat klopt, ja. Ik kwam al in Portugal terecht toen ik nog maar twee jaar oud was. Enkele jaren geleden werd mijn paspoort echter gestolen en omdat ik mijn identiteit niet langer kon bewijzen, werd ik plots een staatloze burger. Ik werd niet langer als Portugese beschouwd en ook in Angola kon ik niet terecht. Er zat niets anders op dan trachten te overleven in de illegaliteit. Ik kon zelfs niet eens meer bewijzen dat ik de moeder van mijn kinderen was en het was dan ook een zeer slopende en emotionele periode. Toen ik Illegal schreef wou ik er echt geen droevig nummer van maken; integendeel, het moest voor mij absoluut een nummer van hoop worden. Vreemd genoeg kreeg ik uiteindelijk mijn documenten terug amper een maand nadat ik het nummer geschreven had!"
Is de illegale immigratie in Portugal een even groot probleem als bijvoorbeeld in landen als Spanje of Italië?
Romi: "Dat denk ik wel, ja, maar misschien is het nog net iets gemakkelijker om in de illegaliteit te overleven in Portugal dan in Spanje, Italië of elders in Europa. In Portugal is er een grote Angolese gemeenschap omdat dat land een van Portugal’s ex-kolonies is. Voor mensen die afkomstig zijn uit die ex-kolonies is er een regularisatiemogelijkheid na een periode van zes jaar."
Nog een laatste vraag dan. Jullie spelen alweer een aantal concerten in België om jullie nieuwe album te promoten en met Benjamin Tollet hebben jullie ook een Belgische manager. Hoe zou je de band van Terrakota met dit land omschrijven?
Romi: "Ik denk dat we ondertussen wel een speciale band met dit land hebben opgebouwd en gedeeltelijk komt dat natuurlijk door het feit dat we met Benjamin in zee gegaan zijn. Hij is geweldig om mee samen te werken, geeft echt om de band en houdt van onze muziek. Jullie beseffen het misschien niet, maar België is een fantastische plek voor wie van wereldmuziek houdt. Tijdens de zomermaanden zijn er hier zowat overal wereldmuziekfestivals en de sfeer is er altijd geweldig."
Junior: "België mag dan een klein landje zijn, het biedt een heel scala aan wereldmuziekfestivals en dat maakt het voor ons als muzikanten de ideale plek om collega’s te ontmoeten en ideeën uit te wisselen. Andere Europese landen zouden daar nog een voorbeeld aan kunnen nemen!"