Interview met Noura Mint Seymali @ Sfinks Mixed
Met Arbina ("onze God") heeft de Mauritaanse Noura Mint Seymali net een uitstekende opvolger voor Tzenni uit 2014 klaar. Wij spraken de iggawen (griot) op de recentste editie van Sfinks Mixed en verkenden met haar de Mauritaanse muziekwereld.
Noura, in vergelijking met buurlanden als Mali, Senegal of Burkina Faso, is de Mauritaanse muziek een pakminder bekend. Waaraan is dat volgens jou te wijten?
Noura Mint Seymali: "Mauritanië is een groot land (1030000 vierkante kilometer, red.) maar telt amper 3 miljoen inwoners, dus echt talrijk kun je ons niet noemen. Mijn beslissing om de Mauritaanse muziek te moderniseren was er net op gericht om onze muziekcultuur ook buiten de landsgrenzen populair te maken."
Zijn er in Mauritanië nog artiesten die hetzelfde pad gevolgd hebben, of bent u wat dat betreft een pionier?
Noura Mint Seymali: "Er zijn er nog enkele andere (Malouma, Dimi Mint Abba, red.), maar het overgrote deel van de muzikanten in Mauritanië zijn toch nog steeds traditionele griots of iggawen, zoals wij ze noemen, die stevig verankerd blijven in de traditie. In mijn familie, die ook een traditionele griot familie is, was het mijn vader (Seymali Ould Ahmed Vall, red.) die de eerste stappen heeft gezet in de modernisering van de Mauritaanse muziek. Hij is muziek gaan studeren in Irak en bracht een hoop moderne instrumenten mee terug. Met Jeiche, mijn man, ben ik destijds ook in het traditionele circuit begonnen. Ik trad vooral op tijdens huwelijken en andere feesten, maar na een tijdje voelden we beiden de drang om meer te gaan experimenteren."
Jeiche Ould Chighaly (gitaar, tidinit): "Met ons repertoire proberen we om de vier grote etnische groepen in Mauritanië te vertegenwoordigen: de Peul, de Moren, de Wolof en de Soninke."
U bespeelt een instrument dat wat weg heeft van een Malinese kamele ngoni.
Noura Mint Seymali: "Dat instrument is de ardine en wordt enkel door vrouwen bespeeld."
Jeiche Ould Chighaly: "Een groot verschil met de kamele ngoni die je net vernoemde, want dat instrument wordt dan weer enkel door mannen bespeeld."
Noura Mint Seymali: "De ardine is uniek voor Mauritanië, maar we gebruiken ook de tidinit, een luit die in Senegal bekend is als de xalam en in Mali als de ngoni. Er is niet echt een reden waarom de ardine enkel door vrouwen bespeeld wordt; het is louter een traditie die ondertussen al enkele eeuwen meegaat."
Waarom heeft u ervoor gekozen om uw eerste internationale album Tzenni te noemen?
Noura Mint Seymali: "Omdat 'tzenni' een woord is dat veel verschillende betekenissen heeft. Het is de benaming van een traditionele Mauritaanse dans, maar het wordt ook gebruikt om iets aan te duiden dat ronddraait..."
Jeiche Ould Chighaly: "We hebben het als albumtitel gekozen omdat het een heel mooi poëtisch woord is."
Voor Tzenni was er al een EP met als titel Azawan.
Noura Mint Seymali: "Met die term duiden we in Mauritanië een orkest aan dat bestaat uit de ardine en de tidinit, mogelijk aangevuld met andere instrumenten."
Wat zijn, naast de traditionele Mauritaanse muziek, jullie muzikale invloeden?
Noura Mint Seymali: "Ik luister eerlijk gezegd zowat naar alles, waar het ook vandaan moge komen."
Jeiche Ould Chighaly: "Voor mij is dat vooral de gitaarsound van groepen als Dire Straits of Jimi Hendrix. Meteen ook de reden waarom we in onze muziek een meer westerse gitaarstijl hanteren."
Hoe zijn jullie precies met Glitterbeat Records in contact gekomen?
Matthew Tinari (drums, productie): "We hebben hen leren kennen toen we op hetzelfde festival geprogrammeerd stonden als Samba Touré. Ik heb hen toen de EP overhandigd en blijkbaar is die hen wel bevallen."
Emin Emineïna Chou Weynë, het laatste nummer op 'Tzenni', is opgedragen aan je grootmoeder.
Noura Mint Seymali: "Inderdaad, het was dan ook één van haar nummers. Mijn grootmoeder was een grote diva van de Mauritaanse muziek. Het was de moeder van mijn vader en men zegt dat onze stemmen heel gelijkaardig klinken."
Jeiche Ould Chighaly: "Mounina's carrière begon al voor de onafhankelijkheid van Mauritanië en ze was goed bevriend met Moktar Ould Daddah, de eerste president van Mauritanië. Noura heeft enorm veel van haar geleerd!"
Hebt u, nu u ook een internationale carrière hebt uitgebouwd, nog tijd voor het traditionele circuit?
Noura Mint Seymali: "Nu ik ook internationale tournees doe, heb ik daar jammer genoeg de tijd niet meer voor. Af en toe krijg ik nog wel eens de vraag, maar ik kan daar dan niet altijd op ingaan."
Jeiche Ould Chighaly: "Sommigen verwijten ons zelfs wat we doen en zien de Mauritaanse muziek liever niet veranderen, maar tegelijk lopen er in Mauritanië ook genoeg jongeren rond die naar hip-hop, reggae en andere westerse genres luisteren."
Arbina, jullie nieuwe album, is net uit. Wat betekent die titel?
Noura Mint Seymali: "De term 'arbina' wil zoveel zeggen als 'onze God' en in het gelijknamige nummer het ik het over borstkanker. Met dat nummer wil ik mijn vrouwelijke landgenoten aansporen om zich tijdig te laten testen op borst- en baarmoederkanker. Je mag niet vergeten dat muziek voor veel mensen in Mauritanië en de rest van West-Afrika nog steeds zowat de enige bron van informatie is en het dus belangrijk is om dergelijke boodschappen te verspreiden. In het nummer vraag ik God om ons te helpen in de strijd tegen kanker."
Matthew Tinari: "We hebben het album opgenomen in dezelfde studio in New York (Studio G, red.) waar we ook al een deel van het vorige album hebben opgenomen. De hele technische ploeg was zowat identiek. Het enige verschil is dat Tzenni nog deels werd opgenomen in Nouakchott."
Om af te ronden... Er is tegenwoordig een enorm muziekaanbod. Waarom zouden mensen volgens u dan et op zoek moeten gaan naar Mauritaanse muziek?
Noura Mint Seymali: "Omdat het mijn levenslange droom in vervulling zou doen komen! Maar ik zou al heel blij zijn als ik er gewoon in slaag om de Mauritaanse muziek gewoon wat meer bekendheid te geven hoor. En het gaat daarbij zelfs niet enkel en alleen om de muziek, zelfs als natie is Mauritanië niet echt bekend. Telkens ik ergens het podium op moet, voel ik me dan ook een trotse ambassadrice van mijn land en dat is meteen ook de reden waarom ik de Mauritaanse vlag heb aangebracht op mijn ardine! (lacht)"
Noura Mint Seymali: "Mauritanië is een groot land (1030000 vierkante kilometer, red.) maar telt amper 3 miljoen inwoners, dus echt talrijk kun je ons niet noemen. Mijn beslissing om de Mauritaanse muziek te moderniseren was er net op gericht om onze muziekcultuur ook buiten de landsgrenzen populair te maken."
Zijn er in Mauritanië nog artiesten die hetzelfde pad gevolgd hebben, of bent u wat dat betreft een pionier?
Noura Mint Seymali: "Er zijn er nog enkele andere (Malouma, Dimi Mint Abba, red.), maar het overgrote deel van de muzikanten in Mauritanië zijn toch nog steeds traditionele griots of iggawen, zoals wij ze noemen, die stevig verankerd blijven in de traditie. In mijn familie, die ook een traditionele griot familie is, was het mijn vader (Seymali Ould Ahmed Vall, red.) die de eerste stappen heeft gezet in de modernisering van de Mauritaanse muziek. Hij is muziek gaan studeren in Irak en bracht een hoop moderne instrumenten mee terug. Met Jeiche, mijn man, ben ik destijds ook in het traditionele circuit begonnen. Ik trad vooral op tijdens huwelijken en andere feesten, maar na een tijdje voelden we beiden de drang om meer te gaan experimenteren."
Jeiche Ould Chighaly (gitaar, tidinit): "Met ons repertoire proberen we om de vier grote etnische groepen in Mauritanië te vertegenwoordigen: de Peul, de Moren, de Wolof en de Soninke."
U bespeelt een instrument dat wat weg heeft van een Malinese kamele ngoni.
Noura Mint Seymali: "Dat instrument is de ardine en wordt enkel door vrouwen bespeeld."
Jeiche Ould Chighaly: "Een groot verschil met de kamele ngoni die je net vernoemde, want dat instrument wordt dan weer enkel door mannen bespeeld."
Noura Mint Seymali: "De ardine is uniek voor Mauritanië, maar we gebruiken ook de tidinit, een luit die in Senegal bekend is als de xalam en in Mali als de ngoni. Er is niet echt een reden waarom de ardine enkel door vrouwen bespeeld wordt; het is louter een traditie die ondertussen al enkele eeuwen meegaat."
Waarom heeft u ervoor gekozen om uw eerste internationale album Tzenni te noemen?
Noura Mint Seymali: "Omdat 'tzenni' een woord is dat veel verschillende betekenissen heeft. Het is de benaming van een traditionele Mauritaanse dans, maar het wordt ook gebruikt om iets aan te duiden dat ronddraait..."
Jeiche Ould Chighaly: "We hebben het als albumtitel gekozen omdat het een heel mooi poëtisch woord is."
Voor Tzenni was er al een EP met als titel Azawan.
Noura Mint Seymali: "Met die term duiden we in Mauritanië een orkest aan dat bestaat uit de ardine en de tidinit, mogelijk aangevuld met andere instrumenten."
Wat zijn, naast de traditionele Mauritaanse muziek, jullie muzikale invloeden?
Noura Mint Seymali: "Ik luister eerlijk gezegd zowat naar alles, waar het ook vandaan moge komen."
Jeiche Ould Chighaly: "Voor mij is dat vooral de gitaarsound van groepen als Dire Straits of Jimi Hendrix. Meteen ook de reden waarom we in onze muziek een meer westerse gitaarstijl hanteren."
Hoe zijn jullie precies met Glitterbeat Records in contact gekomen?
Matthew Tinari (drums, productie): "We hebben hen leren kennen toen we op hetzelfde festival geprogrammeerd stonden als Samba Touré. Ik heb hen toen de EP overhandigd en blijkbaar is die hen wel bevallen."
Emin Emineïna Chou Weynë, het laatste nummer op 'Tzenni', is opgedragen aan je grootmoeder.
Noura Mint Seymali: "Inderdaad, het was dan ook één van haar nummers. Mijn grootmoeder was een grote diva van de Mauritaanse muziek. Het was de moeder van mijn vader en men zegt dat onze stemmen heel gelijkaardig klinken."
Jeiche Ould Chighaly: "Mounina's carrière begon al voor de onafhankelijkheid van Mauritanië en ze was goed bevriend met Moktar Ould Daddah, de eerste president van Mauritanië. Noura heeft enorm veel van haar geleerd!"
Hebt u, nu u ook een internationale carrière hebt uitgebouwd, nog tijd voor het traditionele circuit?
Noura Mint Seymali: "Nu ik ook internationale tournees doe, heb ik daar jammer genoeg de tijd niet meer voor. Af en toe krijg ik nog wel eens de vraag, maar ik kan daar dan niet altijd op ingaan."
Jeiche Ould Chighaly: "Sommigen verwijten ons zelfs wat we doen en zien de Mauritaanse muziek liever niet veranderen, maar tegelijk lopen er in Mauritanië ook genoeg jongeren rond die naar hip-hop, reggae en andere westerse genres luisteren."
Arbina, jullie nieuwe album, is net uit. Wat betekent die titel?
Noura Mint Seymali: "De term 'arbina' wil zoveel zeggen als 'onze God' en in het gelijknamige nummer het ik het over borstkanker. Met dat nummer wil ik mijn vrouwelijke landgenoten aansporen om zich tijdig te laten testen op borst- en baarmoederkanker. Je mag niet vergeten dat muziek voor veel mensen in Mauritanië en de rest van West-Afrika nog steeds zowat de enige bron van informatie is en het dus belangrijk is om dergelijke boodschappen te verspreiden. In het nummer vraag ik God om ons te helpen in de strijd tegen kanker."
Matthew Tinari: "We hebben het album opgenomen in dezelfde studio in New York (Studio G, red.) waar we ook al een deel van het vorige album hebben opgenomen. De hele technische ploeg was zowat identiek. Het enige verschil is dat Tzenni nog deels werd opgenomen in Nouakchott."
Om af te ronden... Er is tegenwoordig een enorm muziekaanbod. Waarom zouden mensen volgens u dan et op zoek moeten gaan naar Mauritaanse muziek?
Noura Mint Seymali: "Omdat het mijn levenslange droom in vervulling zou doen komen! Maar ik zou al heel blij zijn als ik er gewoon in slaag om de Mauritaanse muziek gewoon wat meer bekendheid te geven hoor. En het gaat daarbij zelfs niet enkel en alleen om de muziek, zelfs als natie is Mauritanië niet echt bekend. Telkens ik ergens het podium op moet, voel ik me dan ook een trotse ambassadrice van mijn land en dat is meteen ook de reden waarom ik de Mauritaanse vlag heb aangebracht op mijn ardine! (lacht)"