Interview met Oumou Sangaré in Amsterdam

interview_oumousangare.jpgMeer dan vijf jaar lang verdween Oumou Sangaré, de nachtegaal uit Wassoulou (regio in zuidwest Mali, red.), van het internationale toneel, maar nu is ze terug met het album Seya waarmee ze bewijst niets van haar pluimen te zijn verloren. Aangezien wij al jaren fan zijn was een trip naar het Lloyd Hotel in Amsterdam dan ook een kleine moeite om haar te mogen interviewen.


Oumou ik kan bijna niet anders dan het interview te openen met de vraag waar je de laatste jaren hebt gezeten?
Oumou Sangaré: "Ik heb me de afgelopen jaren vooral met een boel andere projecten beziggehouden; zo heb ik onder andere een hotel geopend in Bamako (hotel Wassoulou, red.) en een autobedrijf opgericht. Ik wou een deel van wat ik gedurende mijn vijftienjarige carrière had verdiend investeren om op die manier jobs te creëren en zo toch een aantal van mijn landgenoten vooruit te helpen. Nu die projecten eindelijk op poten staan, kan ik me terug aan mijn muziek wijden."

Beschouw je muziek als een van de vele facetten van je persoonlijkheid of neemt het toch een meer bijzondere plaats in?
Oumou Sangaré: "Muziek is mijn leven! Al die andere zaken doe ik ook heel graag en met volle overgave, maar ik ben geboren om muziek te maken. Ik ben geboren in een muzikale familie, dus je zou kunnen zeggen dat ik het genetisch meegekregen heb. Mijn muziek is altijd mijn voornaamste bezigheid geweest, maar na vijftien jaar van onafgebroken toeren, was ik echt moe. Er is een gezegde in het Bambara dat zegt: "Om verder te kunnen springen, moet je soms een paar passen achteruit zetten.""

Je had het daar net over de verschillende bedrijven die je hebt opgezet — er is het hotel en je hebt ook een boerderij gekocht — maar wat mij het meest verraste is dat er nu een wagen rondrijdt die jouw naam draagt.
Oumou Sangaré: "(lacht) Juist, de Oum Sang! De laatste jaren was ik opnieuw erg close geworden met mijn vader (haar vader liet de toen tweejarige Oumou en haar zwangere moeder in de steek. Ze verzoenden zich pas in 2002, red.) en toen hij plots overleed, was ik zwaar ontmoedigd en ben ik naar Parijs vertrokken. Ik heb me er zowat twee maanden op mijn kamer opgesloten. Het enige wat ik deed was lezen. Zo ben ik op een dag op een krantenbericht over de enorm lage prijzen van Chinese wagens gestoten. Toen ik dat las leek het mij onmiddellijk interessant voor Afrika. Je moet weten dat we in West-Afrika nog altijd voornamelijk in geďmporteerde tweedehands wagens uit Europa rondrijden. Die dingen zijn heel vervuilend en vanwege hun ouderdom vaak ook compleet onveilig. De enige reden dat ze zo populair zijn is omdat de meeste Malinezen gewoon geen geld hebben om zich een betere wagen te veroorloven. Wat die Chinese wagen nu zo interessant maakt is dat ze vaak niet meer of soms zelfs minder kosten dan die tweedehands wagens. Ik ben dan samen met mijn advocaat naar China getrokken om uit te zoeken hoe we dat zo snel mogelijk op poten konden zetten."

Nochtans hebben Chinese wagens hier in Europa geen al te goede reputatie.
Oumou Sangaré: "Dat is echt jammer en naar mijn mening volledig fout. Je moet je realiseren dat er in Afrika nauwelijks degelijke wegen zijn. We zijn die wagens enkele jaren geleden beginnen importeren en tot op heden weerstaan ze de moeilijkste omstandigheden. Die wagens worden eigenlijk geproduceerd door Amerikaanse concessiehouders die vanwege de lagere productiekosten richting China getrokken zijn en de motoren zijn dan weer van Japanse makelij. De wagens verkopen ondertussen echt als zoete broodjes; zelfs publiciteit is niet echt meer nodig. Ik moet toegeven dat ik zelf ook wat op mijn hoede was in het begin, maar ik kan ondertussen uit eigen ervaring zeggen dat het hier zeker niet om goedkope brol gaat."

Je komt uit Wassoulou, een regio in Mali. Kan je ons daar wat meer over vertellen?
Oumou Sangaré: "Als je de kaart van Mali bekijkt, ligt Wassoulou in het zuiden van het land. Het is het groene hart van Mali en de regio grenst aan Ivoorkust en Guinee Conakry."

Het is ook de regio van de donso, de traditionele jagers waaraan je op het album het nummer Donso hebt opgedragen en ook Tiken Jah Fakoly had hen ook al op de hoesfoto van zijn laatste album, L'Africain gezet. Hier in Europa is jagen vaak niet meer dan een hobby.
Oumou Sangaré: "Bij ons ligt dat toch ietsje anders. Voor de kolonisatie waren die jagers eigenlijk krijgers en militairen. In die tijd stonden ze vooral in voor de bewaking. Ze hebben ook een uitgebreide kennis van de plantenwereld en kunnen je met hun middeltjes zo weer op de been krijgen. Je kunt ook niet zomaar donso worden; het is een beetje als een sekte met een hele initiatierite die doorlopen moet worden."

In Mali bestaat nog steeds de griottraditie, die van vader op zoon of van moeder op dochter wordt doorgegeven. Bestaat er in de Malinese muziektraditie nog veel verschil tussen vrouwelijke en mannelijke muziek?
Oumou Sangaré: "Er zijn verschillen, ja, maar is dat niet zowat overal in de wereld zo? Als een vrouw zingt stelt dit haar in staat om haar vrouwelijkheid te verdedigen en naar waarde te schatten. Een man kan de nummers van een vrouwelijke artieste zingen of omgekeerd, dat is zeker niet verboden, maar het komt zelden voor. Het grote verschil zit hem echter tussen de traditionele muziek van de griots en de populaire muziek zoals ik die bijvoorbeeld breng. De griots mogen ook populaire muziek brengen, maar de lofzangen die de griots brengen zijn voor ons dan weer absoluut verboden terrein."

Een onderwerp dat vaak terugkomt in jouw nummers, ook weer op dit album, is dat van de gedwongen huwelijken. Is het probleem nog steeds even erg?
Oumou Sangaré: "Neen, het is ondertussen al een pak minder verbreid dan vroeger, maar zolang het fenomeen blijft bestaan gaat ook mijn strijd door. Omdat veel meisjes tegenwoordig school lopen en ze zich dus bewust zijn van hun rechten, is het probleem wel serieus afgenomen. Omdat mijn muziek zowat in elke uithoek van West-Afrika gedraaid wordt, zag ik het als mijn taak om dit probleem aan te kaarten in mijn nummers. Dat is toch wel het minste wat ik voor die vrouwen in nood kan betekenen."

Je hebt het vaak over je vrouwelijkheid en naar Afrikaanse maatstaven bent u een moderne vrijgevochten vrouw. Hoe sta je dan tegenover een westers begrip als het feminisme? Mag ik u een feministe noemen?
Oumou Sangaré: "Het woord "feministe" is te zwaar beladen; ik heb me altijd veeleer als een geëngageerde artieste beschouwd. Het feminisme is te gepolitiseerd en ik ben een artieste geen politica. Ik bepleit de zaken waarin ik geloof in mijn nummers, maar ik wil toch vooral plezier en ontspanning brengen met mijn muziek. Mijn woorden zijn mijn wapens, want ik houd absoluut niet van geweld."

Over het algemeen hebben jouw songs onderwerpen die je als Afrikaans zou kunnen bestempelen. Je toert nu toch al enkele jaren de wereld rond, laat je je dan nooit beďnvloeden door wat je op die reizen ziet of meemaakt?
Oumou Sangaré: "Afrika heeft nu eenmaal veel verhalen te vertellen. Muzikaal gezien zet ik de deuren graag open; zo heb ik deze keer bijvoorbeeld samengewerkt met Will Calhoun (legendarische drummer van Living Colour en bij artiesten als B. B. King, Mick Jagger, Harry Belafonte, Paul Simon, Lou Reed, The Allman Brothers, Lauryn Hill, Run-DMC en Public Enemy, red.), een geweldige Amerikaanse drummer die kortstondig in Bamako verbleef, maar wat mijn teksten betreft, vind ik nog steeds dat Afrika mij meer dan genoeg te bieden heeft."

Bij het componeren van je songs werk je altijd samen met 'Benego' Diakite, die je de beste kamelengonispeler ter wereld noemt. Dat instrument is nog niet erg bekend in het westen, wat maakt het voor jou zo speciaal dat je er keer op keer naar teruggrijpt?
Oumou Sangaré: "Het geluid van de kamelengoni is de soundtrack van Wassoulou; het is het ritme van het zuiden van Mali, een ritme dat mij een thuisgevoel geeft. De kamelengoni is een adaptatie van de traditionele ngoni van de donso, de jagers waarover we het daarnet nog hadden. Voor hen is de ngoni een sacraal instrument dat ze bij hun rituelen gebruiken, maar voor mij geeft het dus vooral dat gevoel van thuiskomen."

Zou je de functie van de kamelengoni kunnen vergelijken met die van de gitaar in de westerse muziek?
Oumou Sangaré: "Ja, absoluut, het is onze variant van de gitaar."

Ik zou je nu graag confronteren met een aantal namen van mensen die een rol gespeeld hebben in je carrière. Je mag gewoon zeggen wat ze voor je betekenen of betekend hebben. De eerste is Coumba Sidibe.
Oumou Sangaré: "Coumba Sidibe is een van mijn idolen. Door naar haar te luisteren ben ik pas echt van muziek beginnen houden. Mijn moeder was ook zangeres, maar ze was niet wat je noemt een echte ster. Toen ik Coumba voor de eerste keer zag optreden heb ik pas ontdekt wat een echte ster zijn inhoud. Ik ben zwaar door haar beďnvloed; trouwens toen ik voor de eerste keer op het podium stond – ik moet toen een jaar of vijf geweest zijn – imiteerde ik haar stijl en bracht ik alleen haar nummers.

Ahmadou Ba Guindo?
Oumou Sangaré: "Ahmadou Ba Guindo was wat vandaag figuren als Massambou Diallo of Cheich Tidiane Seck (Multi-instrumentalist, componist en dirigent, maar vooral bekend als toetsenist. In de loop van zijn carrière begeleidde hij onder andere Jimmy Cliff, Fela Kuti, Joe Zawinul, Carlos Santana en Hank Jones, red.). Hij was iemand die me enorm geholpen heeft bij het componeren van mijn songs. We hebben samen het album Moussoulou gemaakt; het album dat uiteindelijk voor mijn internationale doorbraak heeft gezorgd. Ik was zwaar aangedaan toen ik vernam dat hij overleden was, zo zwaar zelfs dat ik even overwogen heb om de hele muziekbusiness vaarwel te zeggen."

Nog een laatste dan, iemand die je carrière wat richting Europa heeft geduwd: Ali Farka Toure?
Oumou Sangaré: "Ja, dat klopt, hij was een van mijn fans van het eerste uur. Ali hield enorm van mijn stem; als hij naar mijn muziek luisterde kreeg hij vaak kippenvel of tranende ogen. Wanneer hij op reis ging had hij altijd wel enkele cassettes met mijn muziek bij zich en tijdens een trip naar Londen kreeg Nick (Gold, producer voor het wereldmuziek label World Circuit, red.) een van die bandjes te horen. Hij was onmiddellijk geďntrigeerd en zo is alles eigenlijk begonnen."

Je hebt het nieuwe album Seya genoemd, wat zoveel wil zeggen als "vreugde". Het is ook wat men in het Engels een "upbeat" album noemt geworden. Was dat vooral de geestesgesteldheid waarin jij je bevond toen je het opnam of toch eerder het gevoel dat je wou meegeven aan je publiek?
Oumou Sangaré: "Een beetje van beide eigenlijk. Ik heb het album opgenomen in een periode waarin ik me goed voelde en blij was dat ik me eindelijk weer met muziek kon bezighouden en dat gevoel wou ik echt delen met mijn publiek. Na die jaren van afwezigheid heb ik toch even moeten nadenken over wat ik mijn publiek nog te bieden had en het antwoord op die vraag is dus dat vreugdegevoel geworden."

Je hebt al verschillende van je dromen werkelijkheid zien worden, maar er is nog altijd die wens om ooit eens een rol in een film te spelen. Is die droom al iets concreter geworden?
Oumou Sangaré: "Niet echt nee. Mijn muziek werd al wel gebruikt voor de soundtrack van "Beloved" een film van Oprah Winfrey (Amerikaanse actrice, producente en teeveepresentatrice. Oprah geniet een grote invloed en was ook een van de eerste zwarte vrouwelijke miljardairs, red.), maar omdat het media van de film nog sterker is dan dat van de muziek, zou ik graag eens zelf een rol spelen om de ware kracht en uitstraling van de Afrikaanse vrouw te tonen."

Omschrijf jezelf tot slot eens in enkele woorden.
Oumou Sangaré: "Oumou Sangaré is een Malinese zangeres, een Afrikaanse vrouw die veel geleden heeft in haar jeugd, die ook veel leed gezien heeft in haar omgeving en zich daarom ten volle inzet om dat leed een halt toe te roepen. Oumou Sangaré vecht opdat alle vrouwen, waar ook ter wereld, behandeld zouden worden als de koninginnen die ze zijn!"

reacties


oké tim, we weten ondertussen wel dat je graag op de foto staat, maar moet dat nu echt elke keer? of wil je door het leven gaan als de reddy de mey van de wereldmuziek.
eva maes | 19 februari 2009
Je eigen foto hier? Registreer je dan snel bij gravatar.com
Dan krijg ik eens een reactie op een interview, is het dat weer. Dan liever iets inhoudelijks…
tim (website) | 19 februari 2009
Je eigen foto hier? Registreer je dan snel bij gravatar.com
mooi interview; maar, living colour is al 5 jaar terug samen, bracht al een cd uit (in september terug eentje) en toert nog volop. detailkritiek, ik weet het…
jeroen | 23 juni 2009
Je eigen foto hier? Registreer je dan snel bij gravatar.com
Nee, juist is juist, ik pas het aan!
tim (website) | 23 juni 2009
Reactie
Je kan gebruik maken van Emoticons en Textile-opmaak.
Naam E-mail (wordt niet gepubliceerd) Website (optioneel)
spamquiz: Wat zijn de eerste twee letters van tropicalidad.be?