Interview met Mulatu Astatke in Het Depot

Interview met Mulatu Astatke in Het DepotMulatu Astatke & The Heliocentrics (Het Depot)Het DepotWat een film kan doen! Door een aantal oude nummers van Mulatu Astatke te gebruiken voor de soundtrack van zijn film Broken Flowers (een aanrader met Bill Murray uit 2005), blies regisseur Jim Jarmusch de carrière van de pionier van de Ethio-jazz zowat eigen­handig nieuw leven in. Onder­tussen ging Mulatu in zee met de Londense psycho-jazz funketeers The Heliocentrics wat een schitterend album in de Strut Records Inspiration Information reeks opleverde. Wij konden Mulatu strikken voor een exclusief interview net voor zijn show met The Heliocentrics in Het Depot.

Mulatu, zit ik juist als ik zeg dat je niet echt voorbestemd was om muzikant te worden? Artiesten hadden niet echt aanzien in het Ethiopië van jouw jeugd.
Mulatu Astatke: "Ja, dat was inderdaad het probleem; een probleem dat zich trouwens niet alleen manifesteerde in Ethiopië, maar in de meeste derdewereldlanden. Een bijkomend probleem was dat er op school ook weinig of geen aandacht besteed werd aan muziek of kunst. Ik ben opgegroeid in een periode waarin alles erop gefocust was om van Ethiopië zo snel mogelijk een moderne natie te maken en wetenschap en technologie kregen daarbij alle aandacht terwijl kunst, muziek en theater als minder belangrijk werden beschouwd. Je kunt je inbeelden hoeveel talent er zo verloren gegaan is in Afrika. Mijn eigen verhaal is heel gelijklopend. Ik studeerde luchtvaarttechnieken maar ik had het geluk een beurs te krijgen om in het Verenigd Koninkrijk te gaan studeren. In de school waar ik daar terechtkwam (Lindisfarne College in Wales, red.), ging een heel nieuwe wereld voor me open. Ze hadden daar departementen voor zowat elke kunstrichting die je je kunt indenken, van theater en muziek tot dans en beeldende kunst. Volgens mij is dat nog steeds de beste manier om je eigen potentieel te ontdekken: probeer gewoon alles eens uit en je ontdekt vanzelf welke verborgen talenten je misschien hebt. Ik voelde al snel dat muziek mijn roeping was, maar mijn familie daarvan overtuigen was een ander paar mouwen. Toen ik hen na veel gepraat en gediscussieer uiteindelijk over de streep kreeg, schreef ik me in aan het Trinity College in Londen voor een studie klassieke muziek. In mijn vrije tijd bracht ik echter veel tijd door in de Londense jazzscene, in clubs als Ronnie Scott’s bijvoorbeeld (Ronnie Scott, geboren Ronald Schatt, was een Engelse jazz tenorsaxofonist die in 1959 een jazzclub opende in de Londense wijk Soho, red.). Ik geraakte meer en meer in de greep van de jazz en zo belandde ik uiteindelijk in het Berklee College of Music in Boston (Massachusetts, USA, red.). Ik was de allereerste Afrikaanse student die zich daar inschreef! Na het beëindigen van mijn studies verhuisde ik naar New York waar ik uiteindelijk mijn eigen Ethio-jazz stijl ontwikkelde."

Kunnen we het als we het over Ethio-jazz hebben wel echt over een muziekgenre spreken? Eigenlijk is het Mulatu Astatke’s manier van jazz spelen, neen?
Mulatu Astatke: "Wel, het is een muziekgenre dat ik gecreëerd heb. Ethio-jazz is gebaseerd op een mix van Ethiopische en Europese toonladders. Dit soort fusiemuziek creëren klinkt simpeler dan het in werkelijkheid is, want je moet uitkijken dat je niet eindigt met een kakofonie aan verschillende stijlen en invloeden. Het is belangrijk om de verschillende eigenheden van de culturen die je tracht te integreren te respecteren en ik denk dat dat een groot deel van mijn succes is geworden. Ik ben erin geslaagd om de stemming en vibe van traditionele Ethiopische muziek te koppelen aan westerse jazz."

Je muziek is opnieuw heel populair en dat is in grote mate te danken aan Jim Jarmusch die een aantal van jouw nummers gebruikte voor de soundtrack van zijn film "Broken Flowers" uit 2005. Hoe is hij precies bij jouw muziek terechtgekomen?
Mulatu Astatke: "Jim vertelde me dat hij al meer dan vijf jaar op zoek was naar de juiste sound voor die film. Toen hij uiteindelijk toevallig op mijn muziek stootte, wist hij onmiddellijk dat hij gevonden had waarnaar hij op zoek was. Toen ik op een dag concerteerde in het Winter Garden Theatre (bij het World Financial Centre in New York, red.), was hij aanwezig en hebben we mekaar voor het eerst gesproken. Die film heeft echt voor een verschuiving van mijn publiek gezorgd; waar ik vroeger vooral jazzliefhebbers aantrok, echte muziekkenners weet je wel, dan zijn daar nu filmfanaten bijgekomen die de muziek uit "Broken Flowers" eens live willen horen. "Broken Flowers" heeft er ook voor gezorgd dat mijn muziek opnieuw wereldwijde aandacht krijgt en mijn concerten zijn tegenwoordig dan ook uitverkocht waar ik ook speel."

Voor jouw oude vinylplaten worden op eBay nog dagelijks de meest absurde prijzen geboden, maar op CD maar weinig van jouw muziek te vinden.
Mulatu Astatke: "Tja, ik heb met het afgelopen decennium vooral beziggehouden met research en educatieve projecten en daarnaast heb ik veel live gespeeld. Het opnemen of samenstellen van een CD heb ik dus wat verwaarloosd, maar nu is er het fantastische album met The Heliocentrics — dat trouwens net een prijs heeft gewonnen in Frankrijk (Trophée des Arts Afro-Caribéens, red.) — en het label (Strut Records, red.) gaat ook een best of-compilatie uitbrengen (‘New York - Addis - London, The Story of Ethio Jazz 1965-1975’, red.)."

Vertel ons eens wat meer over je samenwerking met The Heliocentrics. Hoe is dat verhaal begonnen en wat zijn jullie toekomstplannen?
Mulatu Astatke: "Dat is eigenlijk allemaal begonnen toen ik werd uitgenodigd om een lezing te komen geven in Canada voor de Red Bull Music Academy. Daar kreeg ik een uitnodiging om een concert in Londen te spelen en zo heb ik The Heliocentrics, de band die mij die avond zou backen, uiteindelijk ontmoet. Het leken mij op het eerste zicht allemaal goede muzikanten en ze hielden wel van Ethio-jazz. Ook al hadden we maar een namiddag om te repeteren, het concert van die avond was schitterend. Diezelfde avond werd ik benaderd door Quinton Scott van Strut Records. Hij stelde me voor om de samenwerking met The Heliocentrics nog wat voort te zetten en een album op te nemen. Zoals je al weet is dat album ondertussen een grote hit geworden. We zijn nu voor de tweede maal door Europa aan het toeren en ik hoop dat we de samenwerking nog een tijdje kunnen verderzetten."

In Europa genieten we al jaren van Afrikaanse muziek, maar in vergelijking met muziek uit landen als Mali of Congo, lijkt de Ethiopische muziek wat achterop te hinken. Men begint pas nu de muzikale rijkdom van Ethiopië te ontdekken. Waarom heeft dat zolang geduurd?
Mulatu Astatke: "Ethiopië is een land dat nooit echt gekoloniseerd werd zoals de meeste andere Afrikaanse gebieden; het is een vrije natie met eigen tradities en waarden. Nog belangrijker is misschien dat het eeuwenlang een vrij geïsoleerd rijk is geweest. Tijdens het regime van de Communistische Derg (1974 - 1987, red;) raakte het land opnieuw geïsoleerd en dat bemoeilijkte het voor buitenlandse promotoren om de muzikale erfenis van Ethiopië te komen verkennen. De Ethiopiques reeks (het Franse label Buda Musique begon met de Ethiopiques reeks in 1997 en focuste in het begin voornamelijk op populaire Ethiopische muziek uit de jaren zestig en zeventig, red.) heeft een grot rol gespeeld in het verspreiden en ontsluiten van de Ethiopische muziek. Ik denk dat we ondertussen op de goede weg zijn."

Waar luisterde je vroeger zelf naar toen je nog in Ethiopië woonde?
Mulatu Astatke: "Ik heb Ethiopië al verlaten toen ik nog maar zestien was, dus de invloeden uit de Ethiopische muziek waren voor mij vrij beperkt, maar ik heb bijvoorbeeld nog zeer goede herinneringen aan Getachew Mekurya, een fantastische saxofoonspeler."

De laatste jaren heb je je toegelegd op het promoten en herontwerpen van de krar, een traditioneel Ethiopisch snaarinstrument. Hoever staat dat project nu?
Mulatu Astatke: "De krar was traditioneel een instrument met vijf of zes snaren, maar ik heb een versie ontworpen met acht snaren. Dat is eigenlijk indrukwekkender dan het lijkt, want je moet wel beseffen dat het hier gaat om een instrument dat 3000 jaar lang onveranderd is gebleven! Voor de eerste keer in de geschiedenis was er nu dus een krar die octotonische muziek aankon. Het was ook niet alleen een update van het instrument, maar ook van de manier waarop Ethiopische musici eeuwenlang redeneerden en componeerden. Ik ben trouwens nog met verschillende andere projecten bezig; in Harvard ben ik bezig met een microcursus over het belang van Ethiopië in de muziekgeschiedenis - de mekwamia is de Ethiopische versie van het dirigeerstokje en wordt al eeuwenlang gebruikt, dus je zou Ethiopië kunnen beschouwen als de grondlegger van de moderne dirigeerkunst - en ik heb ook een opera gecomponeerd (de Yared Opera, red.) gebaseerd op originele Ethiopische kerkmuziek."

Heeft het feit dat je zelf hebt moeten vechten voor je muzikale carrière je nooit aangezet om terug te keren naar Ethiopië en daar iets op poten te zetten?
Mulatu Astatke: "Oh, maar dat heb ik wel degelijk gedaan. Ik heb in Addis het African Jazz Village opgericht; een jazzacademie en jazzclub. Er wordt daar jazz onderricht op verschillende niveaus en bands uit alle regio’s van Ethiopië komen er optreden."

Zijn de dingen in Ethiopië ondertussen fel veranderd?
Mulatu Astatke: "Ja, absoluut! Om te beginnen worden muzikanten tegenwoordig al een pak beter betaald dan vroeger. Dat, gecombineerd met het feit dat de Ethiopische muziek nu ook in het buitenland meer en meer bijval begint te vinden, maakt dat meer en meer jongeren zich gaan toeleggen op een carrière als muzikant. Ethiopië is wel degelijk aan een inhaalbeweging bezig!"

reacties


Reactie
Je kan gebruik maken van Emoticons en Textile-opmaak.
Naam E-mail (wordt niet gepubliceerd) Website (optioneel)
spamquiz: Wat zijn de eerste twee letters van tropicalidad.be?