Rüstǝm Quliyev - Azerbaijani Gitara
Na uitstapjes naar onder andere Madagaskar, Colombia, São Tomé & Principe en Haïti, trekt Les Disques Bongo Joe deze keer oostwaarts richting Azerbeidzjan voor een compilatie van het werk van Rüstǝm Quliyev, bijgenaamd de koning van de Azerbeidzjaanse gitaar. Hoewel Rüstǝm zeker tot de pioniers van de Azeri gitaar moet gerekend worden, werd het instrument echt in Azerbeidzjan gepopulariseerd door Rafiq Hüseynow aka. Rǝmiş. Rǝmiş' techniek, waarbij hij zijn gitaar stemde in kwarttonen om de sound zo te laten aansluiten bij de lokale muziek uit Azerbeidzjan, klonk radicaal anders dan die van Europese en Amerikaanse tijdgenoten en zou de inspiratie vormen voor een hele generatie Azeri muzikanten, waaronder dus ook een jonge Rüstǝm Quliyev. Rüstǝm werd geboren in Kosalar, een dorp in de momenteel opnieuw veelbesproken Armeense Nagorno-Karabach, en leerde in zijn kinderjaren eerst de tar, een Azerbeidzjaanse langhalsluit, en de saz bespelen, voor hij uiteindelijk het instrument zou ontdekken dat de rest van zijn leven zou bepalen. In Het begin van de jaren negentig van de vorige eeuw verhuist Quliyev naar de hoofdstad Bakoe waar hij algauw een graag gezien gast wordt op trouwfeesten en televisieshows en de ene muziekcassette na de andere uitbrengt.
Wat Quliyev onderscheidde van zijn collega's en tijdgenoten is het feit dat hij constant nieuwe invloeden in zijn muziek verwerkte (de man overleed in 2005, na een korte strijd tegen longkanker). Als hij films keek luisterde hij steeds aandachtig naar de soundtracks, op zoek naar interessante melodielijnen die hij op zijn gitaar zou kunnen spelen. Een mooi voorbeeld uit de tracklist is Tancor Disco, Quliyev's adaptatie van Jimmy Jimmy Jimmy Aaja, een nummer uit de Bollywoodfilm Disco Dancer (Babbar Subhash, 1982). Daarnaast was Rüstǝm ook niet te beduusd om over de Azerbeidzjaanse grenzen heen te kijken en verwerkte zo ook invloeden uit de Turkse, Iraanse (Iran Teraneleri, Fars Musiqisiare), Afghaanse (Әfqan Musiqisi) muziektradities in zijn werk. Maar de muziekcultuur van Azerbeidzjan zelf blijft natuurlijk het fundament, zoals te horen in Yanıq Kərəmi of Baş Saritel, beiden groovy herinterpretaties van klassieke saz-nummers uit de aşic traditie, en Neyçün Gəlməz, dat dan weer op mugham traditie gebaseerd is. Dat klinkt de ene keer melancholisch (het al vermelde Əfqan Musiqisi), zoals wel meer het geval is bij muziek uit die regio, en vervolgens weer opzwepend (opener Ay Dili Dili, Aman Tello, Tancor Disco, Yanıq Kərəmi) en/of psychedelisch (Iran Teraneleri). Op zijn minst intrigerende kijk in de muziektradities van een land waar we hier weinig of nooit van horen!
www.bongojoe.ch