Interview met Shantel op Festival Mundial
Disko Disko Partizani! Voor liefhebbers van zigeunerklanken en Balkan beats is deze strijdkreet van Stefan Hantel a.k.a. Shantel al een poos een bekend gegeven. Deze jonge Duitser ging op zoek naar zijn Oost-Europese roots en kwam terug met het toverwoord "Bucovina" en een muzikale meesterzet: met zijn Bucovina Club Nights zou hij oeroude muzikale zigeunertradities laten botsen met moderne dance beats. Ondertussen wordt Shantel live bijgestaan door een volwaardige band, het Bucovina Club Orkestar, en na een stomende set op het Tilburgse Festival Mundial vroegen we hem om wat meer tekst en uitleg bij zijn succesformule.
Shantel, je bent eigenlijk doorgebroken met de Bucovina Club Nights die je eind jaren negentig begon te organiseren in Frankfurt en ook je band heeft als naam Bucovina Club Orkestar meegekregen. Wat is dat mysterieuze Bucovina waar je steeds naar verwijst?
Shantel: "Bucovina is een regio die zich uitstrekt in het grensgebied tussen Roemenië en Oekraïne. Mijn familie van moederszijde komt van daar, van het stadje Tsjernivtsi. Bucovina is altijd een symbool geweest van een creatieve gemengde samenleving. Voor de Tweede Wereldoorlog stond Bucovina bekend als een kruispunt van culturen, talen en religies. Op de een of andere manier slaagden de mensen in Bucovina erin om zonder problemen samen te leven. Die creatieve smeltkroes werd aan diggelen geslagen door het nationalisme en de racistische ideologie die de eerste helft van de twintigste eeuw de kop op stak. Ik vond het enorm jammer dat die plaatsen in continentaal Europa, die vaak ook een boeiende geschiedenis hebben, nu totaal in de vergetelheid geraakt zijn. Aangezien ik er zelf wortels heb, wilde ik proberen om de mythe en spirit van Bucovina nieuw leven in te blazen. Ik wilde wel geen folkloristisch of sentimenteel beeld van die regio ophangen, dus heb ik selectief gebruik gemaakt van een aantal elementen om zo een soort virtueel Bucovina te creëren. Als we bijvoorbeeld op een festival spelen voor een publiek dat weinig of geen affiniteit heeft met Oost-Europa of de Balkan, zie je toch vaak dat de muziek die wij spelen bepaalde mensen zin doet krijgen om deze cultuur verder te leren kennen."
Tegenwoordig wordt je begeleid door livemuziekanten, maar je bent begonnen als deejay. Als je op zoek gaat naar nieuwe nummers, waar let je dan op? Wat maakt een goed zigeunernummer?
Shantel: "Eigenlijk hou ik niet zo van de term 'zigeunermuziek'; dat is een cliché, een stereotypering, die ik liever vermijd. Er zijn fantastische muzikanten die dit soort muziek spelen die inderdaad zigeuner zijn, maar er zijn er net zoveel die even goed spelen maar het niet zijn. Het gaat om het creëren van fantastische muziek, dat is alles. Voor ik met mijn Bucovina Club project begon, had ik in de collectie van mijn grootmoeder al de meest fantastische platen ontdekt. Die muziek raakte mij echt en ik ben dan ook op zoek gegaan naar een manier waarop ik die ongelooflijke muziek populair zou kunnen maken bij het brede publiek. Zo is dan uiteindelijk het Bucovina format ontstaan."
Hoe waren de reacties vanuit de zigeunerwereld?
Shantel: "Zoals het vaak gaat in het leven, waren er positieve reacties maar ook critici. Dat is natuurlijk te verwachten. De afgelopen jaren was ik echter aangenaam verrast om te zien dat een album als Disko Partizani ook hoog in de charts stond in landen als Turkije en Griekenland. Deze muziek is enorm energetisch en het genre heeft een dynamiek gecreëerd die nu zowel voelbaar is in het westen als in het oosten!"
Je zegt vaak dat je het niet over nationaliteiten wil hebben, maar bestaat het risico dan niet dat van wat nu een muziekgenre met een enorme diversiteit is, binnenkort alleen nog maar een onidentificeerbare mix overblijft?
Shantel: "Nee, ik geloof dat het net omgekeerd is. Sommige mensen komen me inderdaad verwijten dat wat ik doe niet authentiek is of dat ik de originele cultuur misbruik, maar als je onderzoek doet naar de muziekcultuur van Zuidoost Europa, zul je merken dat een heleboel invloeden terugkeren in verschillende landen. Dat is voor een deel een erfenis van het Ottomaanse Rijk dat zich vroeger over heel dat gebied uitstrekte, maar je vind ook invloeden uit de Griekse muziek, de Joodse klezmer en zelfs Weense walsen, dus zigeunermuziek is sowieso al een hybride muziekvorm. Daarom zeg ik ook dat deze muziek wars moet zijn van nationaliteiten of grenzen. Ik wil geen vertegenwoordiger van een bepaalde natie zijn, maar van een spirit, en die spirit is die van Bucovina."
Beschouw je jezelf als een soort referentiepunt voor mensen die op zoek zijn naar meer informatie over deze muziek?
Shantel: "Dat hangt er vanaf. Ik voel niet per se de behoefte om een leraar te zijn, muziek moet in de eerste plaats om ontspanning en het verspreiden van positieve energie blijven gaan. Muziek kan de tijd bij wijze van spreken stilleggen en het creëert een synergie tussen mensen met heel diverse achtergronden en nationaliteiten. Ik geloof echt dat we door het succes dat deze muziek nu begint te kennen, mensen kunnen raken die anders nooit met dit soort muziek in aanraking zouden komen!"
Shantel: "Bucovina is een regio die zich uitstrekt in het grensgebied tussen Roemenië en Oekraïne. Mijn familie van moederszijde komt van daar, van het stadje Tsjernivtsi. Bucovina is altijd een symbool geweest van een creatieve gemengde samenleving. Voor de Tweede Wereldoorlog stond Bucovina bekend als een kruispunt van culturen, talen en religies. Op de een of andere manier slaagden de mensen in Bucovina erin om zonder problemen samen te leven. Die creatieve smeltkroes werd aan diggelen geslagen door het nationalisme en de racistische ideologie die de eerste helft van de twintigste eeuw de kop op stak. Ik vond het enorm jammer dat die plaatsen in continentaal Europa, die vaak ook een boeiende geschiedenis hebben, nu totaal in de vergetelheid geraakt zijn. Aangezien ik er zelf wortels heb, wilde ik proberen om de mythe en spirit van Bucovina nieuw leven in te blazen. Ik wilde wel geen folkloristisch of sentimenteel beeld van die regio ophangen, dus heb ik selectief gebruik gemaakt van een aantal elementen om zo een soort virtueel Bucovina te creëren. Als we bijvoorbeeld op een festival spelen voor een publiek dat weinig of geen affiniteit heeft met Oost-Europa of de Balkan, zie je toch vaak dat de muziek die wij spelen bepaalde mensen zin doet krijgen om deze cultuur verder te leren kennen."
Tegenwoordig wordt je begeleid door livemuziekanten, maar je bent begonnen als deejay. Als je op zoek gaat naar nieuwe nummers, waar let je dan op? Wat maakt een goed zigeunernummer?
Shantel: "Eigenlijk hou ik niet zo van de term 'zigeunermuziek'; dat is een cliché, een stereotypering, die ik liever vermijd. Er zijn fantastische muzikanten die dit soort muziek spelen die inderdaad zigeuner zijn, maar er zijn er net zoveel die even goed spelen maar het niet zijn. Het gaat om het creëren van fantastische muziek, dat is alles. Voor ik met mijn Bucovina Club project begon, had ik in de collectie van mijn grootmoeder al de meest fantastische platen ontdekt. Die muziek raakte mij echt en ik ben dan ook op zoek gegaan naar een manier waarop ik die ongelooflijke muziek populair zou kunnen maken bij het brede publiek. Zo is dan uiteindelijk het Bucovina format ontstaan."
Hoe waren de reacties vanuit de zigeunerwereld?
Shantel: "Zoals het vaak gaat in het leven, waren er positieve reacties maar ook critici. Dat is natuurlijk te verwachten. De afgelopen jaren was ik echter aangenaam verrast om te zien dat een album als Disko Partizani ook hoog in de charts stond in landen als Turkije en Griekenland. Deze muziek is enorm energetisch en het genre heeft een dynamiek gecreëerd die nu zowel voelbaar is in het westen als in het oosten!"
Je zegt vaak dat je het niet over nationaliteiten wil hebben, maar bestaat het risico dan niet dat van wat nu een muziekgenre met een enorme diversiteit is, binnenkort alleen nog maar een onidentificeerbare mix overblijft?
Shantel: "Nee, ik geloof dat het net omgekeerd is. Sommige mensen komen me inderdaad verwijten dat wat ik doe niet authentiek is of dat ik de originele cultuur misbruik, maar als je onderzoek doet naar de muziekcultuur van Zuidoost Europa, zul je merken dat een heleboel invloeden terugkeren in verschillende landen. Dat is voor een deel een erfenis van het Ottomaanse Rijk dat zich vroeger over heel dat gebied uitstrekte, maar je vind ook invloeden uit de Griekse muziek, de Joodse klezmer en zelfs Weense walsen, dus zigeunermuziek is sowieso al een hybride muziekvorm. Daarom zeg ik ook dat deze muziek wars moet zijn van nationaliteiten of grenzen. Ik wil geen vertegenwoordiger van een bepaalde natie zijn, maar van een spirit, en die spirit is die van Bucovina."
Beschouw je jezelf als een soort referentiepunt voor mensen die op zoek zijn naar meer informatie over deze muziek?
Shantel: "Dat hangt er vanaf. Ik voel niet per se de behoefte om een leraar te zijn, muziek moet in de eerste plaats om ontspanning en het verspreiden van positieve energie blijven gaan. Muziek kan de tijd bij wijze van spreken stilleggen en het creëert een synergie tussen mensen met heel diverse achtergronden en nationaliteiten. Ik geloof echt dat we door het succes dat deze muziek nu begint te kennen, mensen kunnen raken die anders nooit met dit soort muziek in aanraking zouden komen!"