Tumbélé / Soundman Shots
Twee compilaties die elk een bijna vergeten hoofdstuk muziekgeschiedenis belichten van twee stukken van de Caraïben.
Tumbélé: Biguine, afro & latin sounds from the French Caribbean, 1963-74 neemt de luisteraar mee naar de Franse Antillen en meerbepaald Guadeloupe en Martinique, waar in de periode van de jaren zestig en vroege jaren zeventig de tumbélé hoogtij vierde. Dit typisch Antilliaans genre ontstond uit een kruisbestuiving van de Haïtiaanse compas, Congolese rumba, Cubaanse guaguanco en de lokale biguine tradities (de biguine was zelf een mengvorm van New Orleans jazz, contredance en Afrikaanse ritmes meegebracht door de slaven). Naast de meer urbane sound van de biguine kenden Martinique en Guadeloupe ook nog de meer rurale tradities van de bélé en gwo-ka (van deze laatste zou de tumbélé de grote ka-drums [zie albumcover] overnemen), beiden ontstaan in de slavengemeenschappen op de vele plantages die de eilanden rijk waren. Het spreekt vanzelf dat deze 'negermuziek' volledig onacceptabel was voor de toenmalige upper class. Het precieze punt aanduiden wanneer een nieuw genre ontstond, is vrijwel onbegonnen werk, maar toch lijkt de ontwikkeling van de tumbélé veel te maken te hebben met het bezoek van het Congolese Ry-co Jazz in 1967; een verblijf dat uiteindelijk vier jaar zou duren.
Gevraagd naar de vroegste sporen in de rijk gevulde geschiedenis van de muziekbusiness op Jamaica, zullen de meeste bronnen verwijzen naar de Federal Studio van de familie Khouri, actief vanaf 1958, maar Soundman Shots voegt aan die geschiedenis nu een bijna vergeten en verloren gegaan hoofdstuk toe. De compilatie is gebaseerd op de 78 toeren plaatjes van de Caribou en Downbeat labels van Dada Tewari, een Indische entrepreneur die al in 1956 de Jamaica Recording Company oprichtte om Jamaicaanse mento, calypso en rhythm & blues artiesten op plaat te vereeuwigen. Het eerste schijfje van deze dubbelaar bevat de opnames op het Caribou label: Jamaicaanse mento en calypso van artiesten als Lord Tanamo, Count Lasher en het vroege werk van ska legende Laurel Aitken. De tracks op de tweede CD — gewijd aan het Downbeat label — focust op Jamaicaanse rhythm & blues. De rhythm & blues, die kwam overgewaaid uit de Verenigde Staten, zou nog tot ver in de jaren zestig populair blijven op het eiland en uiteindelijk tot het ontstaan van een geheel nieuwe stijl, de ska, leiden. Verschillende van de hier terug te vinden nummers zouden later opnieuw worden ingezongen in een reggaeversie (zo coverden Bunny Wailer & Rita Marley bijvoorbeeld The Vow, hier terug te vinden in de oerversie van Gene & Eunice). Al is Soundman Shots vooral voer voor fanatieke verzamelaars, muziekhistorisch gezien is dit zeker geen onbelangrijk document.www.soundwayrecords.com | www.snappermusic.com | www.xmd.nl