Interview met Madera Limpia op Festival Mundial
Yasel en Gerald, de twee heren achter Madera Limpia, mixen vlotjes hiphop, reggae en reggaeton met traditionele Cubaanse ritmes en de vergelijking met hun landgenoten van Orishas ligt dus nogal voor de hand — al willen zij daar liever niet van weten. Dat en nog veel meer kwamen wij van de heren zelf aan de weet, toen we hen spraken na een gesmaakte set op het Tilburgse Festival Mundial.
Gerald, Yasel, jullie komen uit Guantanamo op Cuba, een plaats die de meesten wellicht alleen kennen vanwege de aanwezigheid van de Amerikaanse legerbasis daar die nu al enkele jaren gebruikt wordt als gevangenis voor terreurverdachten. Vertel ons eens wat meer over jullie geboortestad.
Gerald Thomas Collymore: "Guantanamo is een leuke stad, maar eerlijk gezegd is de aanwezigheid van de Amerikanen voor ons een doorn in het oog. Het gebied dat zij nu bezetten heeft een enorm toeristisch potentieel. De toekomst van Guantanamo is werkelijk in grote mate afhankelijk van het vertrek van de Amerikanen."
De muziek die jullie brengen is een mix van hiphop, reggae en reggaeton met traditionele Cubaanse muziekgenres. Cuba is redelijk geïsoleerd van de rest van de wereld, hoe en wanneer zijn die buitenlandse muziekinvloeden Cuba binnengekomen?
Gerald Thomas Collymore: "We kunnen een aantal Amerikaanse radiostations ontvangen, dus dat valt eigenlijk nogal mee. Op dit moment is reggaeton heel populair in Cuba, maar ska en reggae zijn eigenlijk al populair sinds de jaren zeventig. Jamaica en Cuba liggen dan ook heel dicht bij elkaar (De totale afstand tussen beide eilanden bedraagt slecht 445 kilometer, red.)."
Vertaald naar het Nederlands betekent Madera Limpia zoiets als "proper hout". Wat is het verhaal achter die naam?
Yasel Gonzalez Rivera: "Toen wij begonnen met Madera Limpia, gebruikten we enkel typische houten instrumenten uit Guantanamo; dingen als de marimbula (De marimbula is een Caribisch folk-instrument dat deel uitmaakt van de familie van de lamellofoons. Het instrument heeft Afrikaanse roots en ontstond in de provincie Oriente op Cuba in de 19de eeuw. De meeste andere caribische eilanden hebben tegenwoordig hun eigen variant: marimba, malimba, manimba, marimbol. Ook in de rest van de wereld bestaan er lokale versies zoals de marimbola (Puerto Rico), calimba of calymba, Rhumba box, Church & Clap en Jazz Jim (Jamaica), red.), de canabu (bamboestokjes, red.) en de cajon. We bespeelden die instrumenten wel op onze eigen onconventionele manier en zo werd de cajon voor ons bijvoorbeeld algauw een soort hiphop basdrum."
Orishas is een andere bekende Cubaanse band die hiphop mixt met Cubaanse muziek. De vergelijking is snel gemaakt natuurlijk.
Gerald Thomas Collymore: "Tja, er zijn natuurlijk gelijkenissen, maar ik denk toch dat we vrij verschillend zijn. Wij mixen hiphop met changui (Cubaanse muziekstijl ontstaan in het begin van de negentiende eeuw in de provincie Guantanamo op Cuba. De changui ontstond in de suikerraffinaderijen en op de slavenplantages op het platteland en combineert structurele elementen van het Spaanse cancion en de Spaanse gitaar met Afrikaanse ritmes en percussie-instrumenten. Changui wordt algemeen beschouwd als de voorganger van de son montuno, red.). Changui en kiriba (Vorm van son afkomstig uit de Baracoa-regio op Cuba, waar ook de changui ontstond. Changui ontstong eigenlijk door het mixen van kiriba met nengon. Kenmerkend voor zowel nengon als kiriba is de voortdurende afwisseling van improvisaties die de ene keer door de solist en dan weer door het koor gezongen worden. Kiriba wordt normaal gezien gespeeld op de tres, bongo’s, maracas, güiro en marimbula en wordt vooral gespeeld in de heuvelachtige regio rond Santiago de Cuba en Guantanamo, red.) zijn veel ouder dan salsa of zelfs son en met onze muziek willen we die ritmes opnieuw populair maken."
Aan de opname van jullie album La Corona is een heel verhaal verbonden, nietwaar?
Yasel Gonzalez Rivera: "Zoals we al eerder zeiden wonen wij in Guantanamo, maar op een dag zijn we naar de hoofdstad Havana getrokken om er auditie te doen voor de documentaire "Musica Cubana" (German Kral, 2004, red.) en op die manier hebben we Alina Teodorescu leren kennen. Zij zag wel iets in onze muziek en wou graag een documentaire maken. Dat is uiteindelijk "Paraiso" geworden (Alina Teodorescu, 2004, red.) en na de release van die film heeft ze ons dan ook bij de productie van La Corona bijgestaan."
Waarom hebben jullie het album precies La Corona (de kroon, red.) genoemd?
Gerald Thomas Collymore: "De kroon symboliseert in Cuba alles waar je leven voor staat, je identiteit zeg maar. Voor anderen zal jouw kroon misschien niet veel voorstellen, maar voor jou is het alles wat je hebt en dus ben je er trots op. Je moet de kroon van anderen eigenlijk ook niet beoordelen, want elke kroon is uniek."
Fidel Castro is langzaam maar zeker van het toneel aan het verdwijnen en voor Cuba is nu een periode van veranderingen aangebroken. Wat zouden jullie als jonge Cubanen graag zien veranderen?
Gerald Thomas Collymore: "Cuba is aan het veranderen, dat staat vast, maar persoonlijk denk ik dat dat stap voor stap moet gebeuren. Veel jongeren willen niets liever dan emigreren naar de Verenigde Staten, maar wij zijn gelukkig in Guantanamo. We willen laten zien dat je wel degelijk iets van jezelf kunt maken in Cuba en we zijn trots op onze identiteit. Eigenlijk hoef ik het zelfs niet over de Verenigde Staten te hebben; veel mensen denken dat je in Havana moet zijn als je het wilt maken in Cuba, maar wij zijn het bewijs dat dat even goed kan vanuit Guantanamo!"
Gerald Thomas Collymore: "Guantanamo is een leuke stad, maar eerlijk gezegd is de aanwezigheid van de Amerikanen voor ons een doorn in het oog. Het gebied dat zij nu bezetten heeft een enorm toeristisch potentieel. De toekomst van Guantanamo is werkelijk in grote mate afhankelijk van het vertrek van de Amerikanen."
De muziek die jullie brengen is een mix van hiphop, reggae en reggaeton met traditionele Cubaanse muziekgenres. Cuba is redelijk geïsoleerd van de rest van de wereld, hoe en wanneer zijn die buitenlandse muziekinvloeden Cuba binnengekomen?
Gerald Thomas Collymore: "We kunnen een aantal Amerikaanse radiostations ontvangen, dus dat valt eigenlijk nogal mee. Op dit moment is reggaeton heel populair in Cuba, maar ska en reggae zijn eigenlijk al populair sinds de jaren zeventig. Jamaica en Cuba liggen dan ook heel dicht bij elkaar (De totale afstand tussen beide eilanden bedraagt slecht 445 kilometer, red.)."
Vertaald naar het Nederlands betekent Madera Limpia zoiets als "proper hout". Wat is het verhaal achter die naam?
Yasel Gonzalez Rivera: "Toen wij begonnen met Madera Limpia, gebruikten we enkel typische houten instrumenten uit Guantanamo; dingen als de marimbula (De marimbula is een Caribisch folk-instrument dat deel uitmaakt van de familie van de lamellofoons. Het instrument heeft Afrikaanse roots en ontstond in de provincie Oriente op Cuba in de 19de eeuw. De meeste andere caribische eilanden hebben tegenwoordig hun eigen variant: marimba, malimba, manimba, marimbol. Ook in de rest van de wereld bestaan er lokale versies zoals de marimbola (Puerto Rico), calimba of calymba, Rhumba box, Church & Clap en Jazz Jim (Jamaica), red.), de canabu (bamboestokjes, red.) en de cajon. We bespeelden die instrumenten wel op onze eigen onconventionele manier en zo werd de cajon voor ons bijvoorbeeld algauw een soort hiphop basdrum."
Orishas is een andere bekende Cubaanse band die hiphop mixt met Cubaanse muziek. De vergelijking is snel gemaakt natuurlijk.
Gerald Thomas Collymore: "Tja, er zijn natuurlijk gelijkenissen, maar ik denk toch dat we vrij verschillend zijn. Wij mixen hiphop met changui (Cubaanse muziekstijl ontstaan in het begin van de negentiende eeuw in de provincie Guantanamo op Cuba. De changui ontstond in de suikerraffinaderijen en op de slavenplantages op het platteland en combineert structurele elementen van het Spaanse cancion en de Spaanse gitaar met Afrikaanse ritmes en percussie-instrumenten. Changui wordt algemeen beschouwd als de voorganger van de son montuno, red.). Changui en kiriba (Vorm van son afkomstig uit de Baracoa-regio op Cuba, waar ook de changui ontstond. Changui ontstong eigenlijk door het mixen van kiriba met nengon. Kenmerkend voor zowel nengon als kiriba is de voortdurende afwisseling van improvisaties die de ene keer door de solist en dan weer door het koor gezongen worden. Kiriba wordt normaal gezien gespeeld op de tres, bongo’s, maracas, güiro en marimbula en wordt vooral gespeeld in de heuvelachtige regio rond Santiago de Cuba en Guantanamo, red.) zijn veel ouder dan salsa of zelfs son en met onze muziek willen we die ritmes opnieuw populair maken."
Aan de opname van jullie album La Corona is een heel verhaal verbonden, nietwaar?
Yasel Gonzalez Rivera: "Zoals we al eerder zeiden wonen wij in Guantanamo, maar op een dag zijn we naar de hoofdstad Havana getrokken om er auditie te doen voor de documentaire "Musica Cubana" (German Kral, 2004, red.) en op die manier hebben we Alina Teodorescu leren kennen. Zij zag wel iets in onze muziek en wou graag een documentaire maken. Dat is uiteindelijk "Paraiso" geworden (Alina Teodorescu, 2004, red.) en na de release van die film heeft ze ons dan ook bij de productie van La Corona bijgestaan."
Waarom hebben jullie het album precies La Corona (de kroon, red.) genoemd?
Gerald Thomas Collymore: "De kroon symboliseert in Cuba alles waar je leven voor staat, je identiteit zeg maar. Voor anderen zal jouw kroon misschien niet veel voorstellen, maar voor jou is het alles wat je hebt en dus ben je er trots op. Je moet de kroon van anderen eigenlijk ook niet beoordelen, want elke kroon is uniek."
Fidel Castro is langzaam maar zeker van het toneel aan het verdwijnen en voor Cuba is nu een periode van veranderingen aangebroken. Wat zouden jullie als jonge Cubanen graag zien veranderen?
Gerald Thomas Collymore: "Cuba is aan het veranderen, dat staat vast, maar persoonlijk denk ik dat dat stap voor stap moet gebeuren. Veel jongeren willen niets liever dan emigreren naar de Verenigde Staten, maar wij zijn gelukkig in Guantanamo. We willen laten zien dat je wel degelijk iets van jezelf kunt maken in Cuba en we zijn trots op onze identiteit. Eigenlijk hoef ik het zelfs niet over de Verenigde Staten te hebben; veel mensen denken dat je in Havana moet zijn als je het wilt maken in Cuba, maar wij zijn het bewijs dat dat even goed kan vanuit Guantanamo!"
